آیا تا به حال نام برنامه نویس فول استک به گوشتان خورده است؟ این اصطلاح در دنیای فناوری اطلاعات بسیار رایج است، به خصوص در میان فعالان حوزه برنامه نویسی. اگر به تازگی وارد این عرصه شده‌اید، ممکن است سوالاتی در ذهن داشته باشید. در این مقاله، به بررسی جامع این موضوع می‌پردازیم که برنامه نویس فول استک کیست و چه وظایفی دارد. با ما همراه باشید تا با جنبه‌های مختلف این شغل آشنا شوید.
فول استک: یک متخصص چندوجهی در دنیای وب
برنامه نویس فول استک را می‌توان یک متخصص همه‌فن‌حریف در حوزه توسعه وب دانست. این افراد، همانند یک چاقوی سوئیسی، توانایی کار با زبان‌های مختلف برنامه نویسی را دارند و قادرند از جنبه‌های مختلف یک پروژه وب، از جمله طراحی رابط کاربری (Front-end) تا مدیریت پایگاه داده (Back-end) را پوشش دهند. این متخصصان، پلی بین بخش‌های مختلف یک وب‌سایت ایجاد می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که اطلاعات به طور یکپارچه از یک بخش به بخش دیگر منتقل می‌شود.
یک برنامه نویس فول استک موفق، همواره در حال یادگیری و کنجکاوی است. آن‌ها به دنبال درک عمیق‌تر از چگونگی عملکرد سیستم‌ها هستند و تلاش می‌کنند تا فراتر از سطح ظاهری، به ریشه‌های هر فرآیند پی ببرند.
تخصص فول استک به معنای تسلط بر هر دو بخش اصلی توسعه وب است: Front-end و Back-end.
Front-end: این بخش، همان چیزی است که کاربر نهایی می‌بیند و با آن تعامل دارد. شامل طراحی و پیاده‌سازی رابط کاربری، دکمه‌ها، فرم‌ها و سایر عناصر بصری وب‌سایت می‌شود. Back-end: این بخش، به تمام عملیات پشت صحنه وب‌سایت مربوط می‌شود. شامل سرورها، پایگاه‌های داده، منطق برنامه نویسی و سایر زیرساخت‌هایی است که وب‌سایت را اجرا می‌کنند. معمولاً، کاربران مستقیماً با این بخش تعامل ندارند.
اگر بخواهیم یک مثال ساده بزنیم، می‌توانیم وب‌سایت را به یک رستوران تشبیه کنیم. Front-end، سالن غذاخوری است که مشتریان در آن غذا می‌خورند، و Back-end، آشپزخانه و انباری است که در آن غذا آماده می‌شود. برنامه نویس فول استک، کسی است که هم در سالن (Front-end) و هم در آشپزخانه (Back-end) مهارت دارد و می‌تواند هر دو بخش را به طور موثر مدیریت کند. او داده‌ها را از پایگاه داده استخراج می‌کند، پردازش‌های لازم را روی سرور انجام می‌دهد و در نهایت، اطلاعات مورد نیاز را به کاربر نمایش می‌دهد.
برنامه‌نویسان فول استک در بهینه‌سازی و پیاده‌سازی قسمت‌های قابل مشاهده یک برنامه، برای مرورگرهای وب و دستگاه‌های تلفن همراه فعالیت می‌کنند. Front-end معمولاً با زبان‌های HTML، CSS و JavaScript ساخته می‌شود. البته، می‌توان از کتابخانه‌های کد یا سیستم‌های مدیریت محتوا مانند وردپرس نیز استفاده کرد. در مقابل، توسعه‌دهنده Back-end، کدهای برنامه را به سرورها، پایگاه‌های داده یا سایر کدنویسی‌های اختصاصی متصل می‌کند و اطلاعات را به رابط‌های Front-end منتقل می‌کند و در صورت نیاز، آن‌ها را اصلاح می‌کند.
افرادی که در هر دو حوزه Front-end و Back-end تخصص دارند، به عنوان توسعه‌دهندگان فول استک (Full Stack) شناخته می‌شوند. فول استک، به معنای داشتن مهارت در هر دو زمینه است.
اصطلاح «برنامه‌نویس فول استک» در سال‌های ابتدایی وب شکل گرفت، زمانی که وب‌سایت‌ها ساده‌تر بودند و یک نفر می‌توانست بر تمام جنبه‌های آن‌ها مسلط باشد. اما با گذشت زمان و پیچیده‌تر شدن وب، یادگیری زبان‌های برنامه نویسی متعدد، محاسبات پیشرفته و هوش مصنوعی، چالش‌های بیشتری را به همراه داشته است. با این حال، یک برنامه‌نویس فول استک همچنان می‌تواند نقش مهمی در توسعه وب ایفا کند.
امروزه، شرکت‌ها برای مدیریت پایگاه‌های داده بزرگ، کار با ماشین‌های مجازی و تجهیزات شبکه، به تیم‌های برنامه‌نویسی متکی هستند. درک کامل این فناوری‌های نوظهور، نیازمند زمان و تجربه است. به همین دلیل، برنامه‌نویسان فول استک باید از مهارت‌های متنوعی برخوردار باشند تا بتوانند بین Front-end و Back-end جابه‌جا شوند و هر وظیفه‌ای را که تیم نیاز دارد، انجام دهند.
بر اساس نظرسنجی Stack Overflow 2020 از 65،000 برنامه‌نویس در سراسر جهان، حدود 54.9 درصد از آن‌ها به عنوان برنامه‌نویس فول استک فعالیت می‌کنند. 55.2 درصد از شرکت‌کنندگان، خود را برنامه‌نویس Back-end و 37.1 درصد، خود را برنامه‌نویس Front-end معرفی کرده‌اند. تنها 19.2 درصد از آن‌ها، خود را برنامه‌نویس موبایل معرفی کردند.
یک توسعه‌دهنده فول استک مدرن، یک متخصص عمومی با تجربه است که می‌تواند به تنهایی یک برنامه کاربردی را با عملکرد مناسب برای جلب رضایت کاربران اولیه بسازد و با دریافت بازخورد، آن را به طور مداوم بهبود بخشد. شرکت‌ها برای تشخیص خطاها در Front-end و Back-end و انجام وظایفی که در هر دو حوزه انجام می‌شود، به متخصصان فول استک متکی هستند. این انعطاف‌پذیری، به طور فزاینده‌ای اهمیت پیدا کرده است، زیرا برنامه‌های جدیدتر از هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های پیچیده استفاده می‌کنند.
امروزه، داشتن حداقل یک نفر در یک تیم توسعه که درک کاملی از تمام اجزای یک برنامه کاربردی در سطح سازمانی داشته باشد، بسیار مهم است. شرکت‌ها، این نیاز به برنامه‌نویس فول استک را درک می‌کنند. بر اساس آمار ارائه شده توسط بانک مشاغل دولت کانادا، انتظار می‌رود فرصت‌های شغلی جدید برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار بین سال‌های 2019 تا 2028 به 27،500 برسد.
وظایف یک برنامه‌نویس فول استک
برنامه‌نویسان فول استک، مسئولیت‌های گسترده‌ای را بر عهده دارند. آن‌ها باید در ایجاد وب‌سایت‌هایی با معماری داخلی قوی و ارائه رابط‌های کاربری تعاملی و جذاب، مهارت داشته باشند. یک برنامه‌نویس فول استک باید در زبان‌های HTML، CSS و JavaScript تسلط داشته باشد.
برنامه‌نویس فول استک، از ابتدا تا انتهای طراحی یک وب‌سایت را درک می‌کند و از شیوه‌های استاندارد کدنویسی استفاده می‌کند تا در صورت بروز مشکل، سایر برنامه‌نویسان بتوانند به راحتی ایرادات و باگ‌ها را پیدا و رفع کنند.
برنامه‌نویسان فول استک، با همکاری یک تیم طراحی گرافیک، کار خود را آغاز می‌کنند و اغلب، نمونه‌های اولیه را قبل از تبدیل آن‌ها به محصولات نهایی، بررسی می‌کنند. سپس، این برنامه‌نویسان، پایگاه‌های داده مختلف را در نظر می‌گیرند تا وب‌سایت بدون هیچ مشکلی برای مشتریان بارگذاری شود. در صورت بروز هرگونه اختلال، آن‌ها با ارائه پشتیبانی سریع، مشکلات را برطرف می‌کنند.
بهترین برنامه‌نویسان فول استک، از آخرین روندها و فناوری‌های نوظهور در صنعت آگاه هستند و می‌دانند که چگونه از این فناوری‌ها برای برآورده کردن نیازهای کارفرمایان خود استفاده کنند.
مسئولیت‌های روزانه این حرفه عبارتند از:
- کار با CSS، HTML و جاوا اسکریپت، همراه با پیش‌پردازنده‌های CSS، برای ایجاد پلتفرم‌های مورد نیاز مشتری
- مدیریت پایگاه‌های داده و سرورها
- برنامه‌نویسی برای عملکرد در چندین زبان و سیستم‌عامل
- برقراری ارتباط با سایر توسعه‌دهندگان متخصص و تیم طراحی گرافیک برای ارائه بهترین محصول
- همگام شدن با فناوری‌های جدید و نوظهور که ممکن است نیازهای کسب‌وکار شما را برآورده کند
بازار کار برنامه‌نویسان فول استک
به طور خلاصه، بله! برنامه‌نویسان فول استک در حال حاضر در بازار کار کانادا تقاضای زیادی دارند. این متخصصان به دلیل تجربه گسترده خود در پلتفرم‌های فناوری اطلاعات، بسیار ارزشمند هستند. توسعه‌دهندگان فول استک، بهترین موقعیت را برای تعامل با تیم‌های Front-end، Back-end و طراحی ایجاد می‌کنند.
علاوه بر این، توسعه‌دهندگان فول استک می‌توانند در صنایع مختلف، از جمله نرم‌افزارهای رایانه‌ای، فناوری اطلاعات و خدمات، اینترنت، خدمات مالی و بازاریابی و تبلیغات، پیشرفت کنند. تقریباً همه شرکت‌های مدرن برای تبلیغ خدمات خود، افزایش نرخ تبدیل مشتریان و سیستماتیک کردن عملیات روزمره، به منطق تجاری و سیستم‌های عامل مشتری‌گرا متکی هستند.
مهارت‌های ضروری برای یک برنامه‌نویس فول استک
یک برنامه‌نویس فول استک، باید با توجه به شرایط و موقعیت هر پروژه، اطلاعات به‌روز در زمینه برنامه‌نویسی داشته باشد و از جدیدترین متدهای زبان‌های برنامه‌نویسی آگاه باشد. در ادامه، به بررسی جزئیات این مباحث می‌پردازیم:
-
تسلط بر مباحث Front-end
برنامه‌نویسی Front-end یا سمت مشتری، به نحوه ارائه اطلاعات نهایی به کاربران اشاره دارد. هدف اصلی برنامه‌نویسان Front-end، توسعه یک پلتفرم بصری و آسان برای استفاده عموم کاربران است.
با توجه به تعامل کاربران با وب‌سایت‌ها از طریق دستگاه‌های مختلف مانند تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها، توسعه Front-end کمی پیچیده‌تر شده است. امروزه توسعه‌دهندگان باید از عملکرد صحیح وب‌سایت در مرورگرها، سیستم‌عامل‌های مختلف و انواع دستگاه‌های موجود در بازار اطمینان حاصل کنند.
با معرفی فناوری‌های جدید، الزامات توسعه Front-end همواره در حال تکامل است. با این حال، چند مهارت کلیدی برای Front-end وجود دارد که برنامه‌نویسان فول استک باید بر آن‌ها مسلط شوند. این مهارت‌ها عبارتند از:
-
- HTML5
- CSS3
- جاوا اسکریپت
- دست‌کاری DOM
-
تسلط بر مباحث Back-end
برنامه‌نویسی Back-end، به کارهایی اشاره دارد که در پشت صحنه یک وب‌سایت یا برنامه انجام می‌شود. این بخش شامل پایگاه داده، سرور و سایر نرم‌افزارهای اختصاصی است.
برنامه‌نویسان Back-end باید بدانند چگونه منطق یک سیستم را سازماندهی کنند تا برنامه یا وب‌سایت به درستی اجرا شود. تمام فریم‌ورک‌ها و کتابخانه‌ها باید در برنامه ادغام شوند و به گونه‌ای سازماندهی شوند که توسعه‌دهندگان دیگر بتوانند پایگاه داده را در طول زمان حفظ کنند و روند کار را بدون هیچ اختلالی پیش ببرند.
برای دستیابی به این هدف، برنامه‌نویسان Back-end باید مجموعه‌ای قوی از مهارت‌های اساسی داشته باشند. این مهارت‌ها شامل موارد زیر است:
- جاوا
- PHP
- SQLServer/ SQL
- پایتون
چگونه مهارت‌های لازم برای تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس فول استک را بیاموزیم؟
خوشبختانه، راه‌های مختلفی برای کسب تخصص لازم برای تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس فول استک وجود دارد. در حالی که برخی از شرکت‌ها ممکن است افراد دارای مدارک دانشگاهی را ترجیح دهند، اما بیشتر مدیران شرکت‌ها به این نکته توجه دارند که آیا شما می‌توانید در جایگاه یک برنامه‌نویس فول استک موفق شوید یا خیر.
اکثر برنامه‌نویسان فول استک، حداقل دارای مدرک کارشناسی در رشته‌های علوم کامپیوتر، برنامه‌نویسی یا توسعه وب هستند. اگر هنوز مدرکی در این زمینه ندارید، می‌توانید برای دریافت مدرک اقدام کنید و برای کنکور آماده شوید. تحصیلات دانشگاهی می‌تواند دانش نظری و عملی گسترده و همچنین ارتباطات مفیدی را در اختیار شما قرار دهد.
طبق یک مطالعه اخیر، 49.3 درصد از برنامه‌نویسان حرفه‌ای دارای مدرک کارشناسی هستند. در همین مطالعه همچنین نشان داده شد که 24.4 درصد از برنامه‌نویسان، تحصیلات آکادمیک را «بسیار مهم»، 26.4 درصد را «نسبتاً مهم» و 23.7 درصد را «تا حدودی مهم» می‌دانند.
با این حال، برنامه‌نویسانی که دارای مدارک رسمی دانشگاهی نیستند، اما نمونه کارهای قابل توجهی دارند، می‌توانند رقیبان بسیار جدی برای برنامه‌نویسانی باشند که دارای گواهینامه‌های معتبر دانشگاهی هستند.
اگرچه یادگیری بدون داشتن استاد و آموزشگاه دشوار است، اما دستیابی به تمام مهارت‌های لازم از طریق آموزش آنلاین امکان‌پذیر است. اگر از نظم و انضباط کافی برخوردار هستید، می‌توانید از کلاس‌ها، کتاب‌ها و آموزش‌های آنلاین کم‌هزینه به عنوان یک سکوی پرش برای پیشرفت حرفه‌ای در توسعه مهارت‌های برنامه‌نویسی خود استفاده کنید.
اگر یادگیری از طریق دوره‌های فشرده و منظم را به آموزش‌های پراکنده ترجیح می‌دهید، اما زمان یا منابع لازم برای ادامه تحصیل آکادمیک در یک دوره چهار ساله را ندارید، می‌توانید در دوره‌های فشرده برنامه‌نویسی که در اینترنت وجود دارد، ثبت‌نام کنید.
دوره‌های برنامه‌نویسی فشرده، دوره‌هایی هستند که شما را با دانش و مهارت‌های عملی بازار کار مجهز می‌کنند تا برای دستیابی به اولین جایگاه شغلی مدنظر خود آمادگی‌های لازم را داشته باشید. بیشتر دوره‌های فشرده برنامه‌نویسی بین سه تا شش ماه طول می‌کشد. در این مدت، شما با انجام پروژه‌های عملی می‌توانید دانش خود را محک بزنید و همچنین با انجام پروژه‌های مختلف، وارد بازار کار شوید.
نکته مهم این است که بدون در نظر گرفتن نیازها و شرایط کنونی خود، در هیچ دوره برنامه‌نویسی ثبت‌نام نکنید. ابتدا باید خودشناسی و تحلیلی از شرایط موجود خود داشته باشید. برای این منظور، می‌توانید قبل از ثبت‌نام در اولین دوره آموزشی، این سوالات کلیدی و بسیار مهم را از خود بپرسید:
- چقدر زمان باید به یادگیری دروس اختصاص دهم؟
- آیا به برنامه‌ریزی نیمه وقت یا تمام وقت نیاز دارم؟
- آیا در محیط آنلاین و مجازی بهتر یاد می‌گیرم یا در محیط حضوری؟
- میزان سرمایه‌ای که می‌توانم برای یادگیری هزینه کنم چقدر است؟
- چطور می‌توانم در زمان کمتری به برنامه‌نویس فول استک تبدیل شوم؟
هر یک از مسیرهای یادگیری، با توجه به سوالاتی که از خود می‌پرسید، می‌تواند تجربه لازم را برای پیشرفت حرفه‌ای در اختیار شما قرار دهد. اما کدام روش برای یادگیری شما بهتر است؟ حضوری یا مجازی؟ در نهایت، فقط شما می‌توانید تصمیم نهایی را بگیرید.
سخن پایانی
اگر با خواندن این مقاله، به برنامه‌نویسی فول استک علاقه‌مند شده‌اید، می‌توانید با یک برنامه‌ریزی دقیق و پاسخ دادن به سوالات بالا، راه رسیدن به این هدف را برای خود هموار کنید. این مقاله به بررسی این سوالات پرداخت که برنامه‌نویس فول استک کیست؟ برای رسیدن به این جایگاه چه دانش و مهارت‌هایی لازم است و پیش از شروع، باید چه سوالاتی را از خود بپرسید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و در پایان، خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیات خود را در زمینه برنامه‌نویسی با ما و دیگران در میان بگذارید.
منابع:
geeksforgeeks.org/frontend-vs-backend/
dummies.com/programming/java/what-is-java-and-why-is-it-so-great/
webopedia.com/TERM/F/full-stack.html