هنگام راه‌اندازی یک وب‌سایت، اولین گام ضروری، ثبت دامنه است. دامنه، آدرس منحصربه‌فرد وب‌سایت شما در اینترنت محسوب می‌شود و به کاربران کمک می‌کند تا وب‌سایت شما را به راحتی پیدا کنند. اما آیا می‌دانستید که مرورگرها برای دسترسی به وب‌سایت‌ها از آدرس‌های IP استفاده می‌کنند، نه نام دامنه‌ها؟ در این میان، پروتکلی به نام DNS یا سیستم نام دامنه، نقش حیاتی را ایفا می‌کند. این پروتکل، وظیفه تبدیل نام دامنه‌ها به آدرس‌های IP را بر عهده دارد و به این ترتیب، امکان دسترسی به وب‌سایت‌ها را برای کاربران فراهم می‌کند. در این مقاله، به بررسی دقیق DNS، نحوه عملکرد و انواع آن می‌پردازیم تا درک کاملی از این مفهوم مهم داشته باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- DNS چیست؟
- انواع DNS
- انواع سرورهای DNS
- نحوه عملکرد DNS
DNS: دروازه‌بان اینترنت
DNS، یک پروتکل کلیدی در اینترنت و شبکه‌های کامپیوتری است که به عنوان یک سیستم ترجمه عمل می‌کند. این سیستم، نام دامنه‌ها را به آدرس‌های IP (آدرس‌های عددی که کامپیوترها برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند) تبدیل می‌کند و بالعکس. به زبان ساده، DNS مانند یک دفترچه تلفن عمل می‌کند که نام دامنه را به آدرس IP مرتبط می‌کند. زمانی که شما نام یک دامنه را در مرورگر خود تایپ می‌کنید، DNS وارد عمل می‌شود و آدرس IP مربوط به آن دامنه را پیدا می‌کند. سپس، مرورگر با استفاده از این آدرس IP به سرور وب‌سایت متصل شده و محتوای آن را نمایش می‌دهد.
هر دستگاهی که به اینترنت متصل می‌شود (از جمله کامپیوتر، تلفن همراه و تبلت) دارای یک آدرس IP منحصربه‌فرد است. این آدرس‌ها برای برقراری ارتباط بین دستگاه‌ها ضروری هستند، اما به خاطر سپردن آن‌ها برای انسان‌ها دشوار است. DNS با تبدیل آدرس‌های IP به نام‌های دامنه، این مشکل را حل می‌کند. به این ترتیب، کاربران می‌توانند به جای به خاطر سپردن مجموعه‌ای از اعداد، از نام‌های آشنا و به یاد ماندنی برای دسترسی به وب‌سایت‌ها استفاده کنند. بدون DNS، اینترنت همانند یک کتابخانه بزرگ بدون فهرست و شماره‌گذاری می‌شد.
در ادامه، به بررسی انواع DNS و نحوه عملکرد آن‌ها می‌پردازیم.
انواع DNS: خصوصی و عمومی
به طور کلی، DNSها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: DNS عمومی و DNS خصوصی. هر کدام از این دسته‌ها، کاربردهای متفاوتی دارند:
DNS عمومی: این نوع DNS برای عموم قابل دسترس است و به کاربران اجازه می‌دهد تا به راحتی به وب‌سایت‌های مختلف دسترسی پیدا کنند. سرورهای DNS عمومی معمولاً توسط شرکت‌های بزرگی مانند گوگل یا Cloudflare ارائه می‌شوند و نیازی به احراز هویت ندارند. این سرورها به طور مداوم به‌روزرسانی می‌شوند و از سرعت و امنیت بالایی برخوردار هستند.
DNS خصوصی: این نوع DNS برای شبکه‌های داخلی سازمان‌ها و شرکت‌ها استفاده می‌شود. DNS خصوصی، امکان مدیریت دقیق‌تر نام دامنه‌ها و آدرس‌های IP را فراهم می‌کند و به مدیران شبکه اجازه می‌دهد تا دسترسی به وب‌سایت‌ها را محدود کنند و امنیت شبکه را افزایش دهند. این سرورها معمولاً در دسترس عموم قرار ندارند و تنها برای کاربران داخل شبکه قابل استفاده هستند.
تنظیم DNS در سیستم‌عامل‌های مختلف، متفاوت است، اما در هر دو حالت (خصوصی و عمومی)، این فرآیند نسبتاً ساده است.
انواع سرورهای DNS: اجزای تشکیل‌دهنده سیستم
سرورهای DNS، نقش‌های مختلفی را در فرآیند ترجمه نام دامنه به آدرس IP ایفا می‌کنند. در ادامه، به معرفی انواع اصلی این سرورها می‌پردازیم:
- DNS Resolver (سرور بازگشتی): این سرور، اولین نقطه تماس در فرآیند ترجمه نام دامنه است. زمانی که شما یک آدرس وب را در مرورگر خود تایپ می‌کنید، درخواست شما به سرور بازگشتی ارسال می‌شود. این سرور، با استفاده از اطلاعات موجود در حافظه خود یا با پرس و جو از سایر سرورهای DNS، آدرس IP مربوط به دامنه مورد نظر را پیدا می‌کند.
- Root Nameserver (سرور ریشه): سرورهای ریشه، در بالای سلسله مراتب DNS قرار دارند و اطلاعات مربوط به دامنه‌های سطح بالا (مانند .com، .org و .net) را در خود ذخیره می‌کنند. زمانی که سرور بازگشتی، آدرس IP یک دامنه را در حافظه خود پیدا نکند، از سرور ریشه برای یافتن اطلاعات مربوط به دامنه سطح بالا استفاده می‌کند.
- TLD Server (سرور دامنه سطح بالا): این سرورها، اطلاعات مربوط به دامنه‌های سطح بالا (مانند .com یا .ir) را ذخیره می‌کنند. زمانی که سرور ریشه، دامنه سطح بالای یک دامنه را شناسایی کرد، سرور بازگشتی را به سمت سرور TLD مربوطه هدایت می‌کند.
- Authoritative DNS Server (سرور DNS معتبر): این سرورها، اطلاعات نهایی مربوط به یک دامنه خاص را در خود ذخیره می‌کنند. زمانی که سرور بازگشتی، اطلاعات مربوط به یک دامنه را از سرور TLD دریافت کرد، به سرور DNS معتبر مراجعه می‌کند تا آدرس IP دقیق دامنه را پیدا کند.
فرآیند عملکرد DNS: گام به گام تا دسترسی به وب‌سایت
اکنون که با انواع DNS و سرورهای آن آشنا شدید، بیایید نگاهی به نحوه عملکرد DNS بیندازیم. فرآیند ترجمه نام دامنه به آدرس IP، شامل چندین مرحله است:
1. درخواست کاربر: زمانی که شما یک آدرس وب‌سایت را در مرورگر خود وارد می‌کنید، مرورگر، درخواستی را به سرور DNS بازگشتی ارسال می‌کند.
2. بررسی حافظه پنهان (Cache): سرور DNS بازگشتی، ابتدا حافظه پنهان خود را بررسی می‌کند تا ببیند آیا آدرس IP مربوط به دامنه در آن ذخیره شده است یا خیر. اگر آدرس IP در حافظه پنهان موجود باشد، سرور بازگشتی، پاسخ را مستقیماً به مرورگر ارسال می‌کند و فرآیند به پایان می‌رسد.
3. استعلام از سرور ریشه: اگر آدرس IP در حافظه پنهان موجود نباشد، سرور بازگشتی، درخواستی را به سرور ریشه ارسال می‌کند. سرور ریشه، اطلاعات مربوط به سرور TLD (مانند .com) را به سرور بازگشتی برمی‌گرداند.
4. استعلام از سرور TLD: سرور بازگشتی، درخواستی را به سرور TLD مربوطه (مانند .com) ارسال می‌کند. سرور TLD، اطلاعات مربوط به سرور DNS معتبر را به سرور بازگشتی برمی‌گرداند.
5. استعلام از سرور DNS معتبر: سرور بازگشتی، درخواستی را به سرور DNS معتبر ارسال می‌کند. سرور DNS معتبر، آدرس IP مربوط به دامنه را به سرور بازگشتی برمی‌گرداند.
6. دریافت پاسخ و ذخیره در حافظه پنهان: سرور بازگشتی، آدرس IP را دریافت کرده و آن را در حافظه پنهان خود ذخیره می‌کند. سپس، آدرس IP را به مرورگر ارسال می‌کند.
7. دسترسی به وب‌سایت: مرورگر، با استفاده از آدرس IP دریافتی، به سرور وب‌سایت متصل می‌شود و محتوای وب‌سایت را نمایش می‌دهد.
به این ترتیب، DNS نقش مهمی در تسهیل دسترسی به وب‌سایت‌ها ایفا می‌کند و فرآیند پیچیده تبدیل نام دامنه به آدرس IP را به صورت خودکار انجام می‌دهد. بدون DNS، وبگردی در اینترنت، بسیار دشوار و طاقت‌فرسا می‌شد.
جمع‌بندی: DNS، ستون فقرات اینترنت
همانطور که در این مقاله بررسی کردیم، DNS یک فناوری اساسی در اینترنت است که امکان تبدیل نام‌های دامنه‌ها به آدرس‌های IP را فراهم می‌کند. این فرآیند، به کاربران اجازه می‌دهد تا به راحتی به وب‌سایت‌ها دسترسی پیدا کنند و از پیچیدگی‌های آدرس‌های IP دور بمانند. در این مقاله، با مفهوم DNS، انواع DNS (عمومی و خصوصی) و انواع سرورهای DNS آشنا شدیم. همچنین، فرآیند گام به گام عملکرد DNS را بررسی کردیم تا درک کاملی از نحوه عملکرد این سیستم داشته باشید. امیدواریم این مقاله، اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار داده باشد. در صورت داشتن هرگونه سوال یا نظر، می‌توانید از طریق بخش نظرات با ما در ارتباط باشید.
منابع: