طی پنجاه سال اخیر، به دلیل تجربه تورم‌های فزاینده در اقتصاد جهانی، تمایل سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن نظیر طلا افزایش چشمگیری یافته است. اما در دهه گذشته، بیت کوین به عنوان یک رقیب جدی برای طلا ظهور کرد. این ارز دیجیتال با ارائه ویژگی‌های امنیتی قوی، سهولت نگهداری و سرعت بالای انتقال، چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی را دستخوش تغییرات اساسی کرده است. با وجود عمر کوتاه بیت کوین که به سختی از یک دهه می‌گذرد، بازدهی فوق‌العاده آن در همین مدت کوتاه، انتظارات سرمایه‌گذاران را از این دارایی نوظهور به شدت افزایش داده است.
حفظ ارزش در برابر تورم
بدون شک، یکی از مهم‌ترین دلایلی که افراد را به سرمایه‌گذاری در طلا و بیت کوین ترغیب می‌کند، قابلیت این دارایی‌ها در حفظ ارزش پول، به‌خصوص در دوران بحران‌های اقتصادی است. بررسی پیشینه قیمتی طلا نشان می‌دهد که این فلز گران‌بها در دوره‌های رکود اقتصادی، همواره به عنوان پناهگاهی امن برای حفظ ارزش دارایی‌ها عمل کرده است. البته این سابقه درخشان به معنای مصونیت طلا از نوسانات و دوره‌های کاهش قیمت نیست.
نمودار قیمت طلا نشان می‌دهد سرمایه‌گذارانی که در سپتامبر ۲۰۱۱ اقدام به خرید طلا کرده بودند، تا ژوئیه ۲۰۲۰، یعنی برای یک دوره تقریباً ۹ ساله، حتی اصل سرمایه خود را نیز از دست داده بودند. پس از این دوره نیز، با وجود اینکه قیمت به نقطه خرید سپتامبر ۲۰۱۱ بازگشت، اما موفق به شکست سقف قیمتی قبلی و کسب سود برای خریداران آن زمان نشد.
بیت کوین به عنوان یک محافظ تورم
یکی از جذابیت‌های اصلی طلا برای سرمایه‌گذاران، رشد همگام ارزش آن با تورم‌های داخلی و جهانی است. طلا در طول تاریخ خود، به عنوان یک سپر تورمی مطمئن برای افراد و دولت‌ها شناخته شده است. حال بیایید نگاهی دقیق‌تر به مقایسه عملکرد طلا و بیت کوین در یک بازه زمانی دوساله منتهی به سال ۲۰۲۲ بیندازیم. در این دوره، طلا با بازدهی مثبت ۲۱.۸۴ درصدی برای سرمایه‌گذاران خود سودآوری داشته است.
در شرایطی که سرعت رشد تورم و هزینه‌های زندگی از افزایش دستمزدها پیشی می‌گیرد، سرمایه‌گذاری بلندمدت در دارایی‌هایی که رشدی فراتر از نرخ تورم دارند، حیاتی است. چنین سرمایه‌گذاری‌هایی علاوه بر حفظ ارزش اصل دارایی، به افزایش ثروت سرمایه‌گذار نیز منجر می‌شوند. با وجود افت قیمت بیت کوین در مقاطعی از اواخر سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ که ممکن است برخی فعالان این حوزه را دلسرد کرده باشد، تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال بیت کوین همچنان حاکی از آینده‌ای روشن برای این ارز دیجیتال هستند.
نقدشوندگی دارایی‌ها
نقدشوندگی یکی دیگر از معیارهای مهم در مقایسه طلا و بیت کوین است. طلا، مانند سایر دارایی‌های سنتی، معمولاً از طریق واسطه‌های متمرکز مانند نهادهای دولتی یا صندوق‌های تحت نظارت خرید و فروش می‌شود. ساعت فعالیت این بازارها معمولاً محدود به ساعات کاری بازارهای رسمی است. در نقطه مقابل، بازار بیت کوین و ارزهای دیجیتال به صورت شبانه‌روزی و هفت روز هفته فعال است و کاربران می‌توانند در هر لحظه اقدام به خرید یا فروش دارایی‌های دیجیتال خود نمایند.
رفتار دارایی‌ها در تنش‌های سیاسی
طلا به دلیل عملکرد مطلوب خود در زمان بروز تنش‌های سیاسی، اغلب به عنوان «کالای روزهای بحران» شناخته می‌شود. در واقع، هنگامی که ساختار و نظم اجتماعی بر اثر درگیری‌ها یا تنش‌های سیاسی مختل می‌شود، طلا به حفظ ارزش دارایی مردم در برابر شوک‌های اقتصادی ناشی از این وقایع کمک می‌کند. با این حال، خرید و نگهداری فیزیکی طلا در چنین شرایطی با چالش‌هایی روبرو است. معمولاً خرید طلا نیازمند مراجعه به بازارهای رسمی است که ممکن است در زمان بحران کارایی خود را از دست بدهند. علاوه بر این، امنیت فیزیکی دارایی در این شرایط به خطر می‌افتد. اینجا است که ویژگی دیجیتالی بودن بیت کوین برتری خود را نشان می‌دهد؛ نگهداری و جابجایی آن نیازمند امنیت فیزیکی محیطی نیست.
ارتباط کاهش ارزش دلار و سرمایه گذاری در طلا و بیت کوین
در میان سرمایه‌گذاران بازارهای مالی، این روند مرسوم است که در مواقعی که ارزش دلار آمریکا در برابر سایر ارزها یا طلا تضعیف می‌شود، برای حفظ ارزش دارایی‌های خود، آن‌ها را به طلا یا بیت کوین تبدیل می‌کنند. در شرایط کنونی که نشانه‌هایی از تضعیف جایگاه دلار و حرکت به سمت یک جهان چند قطبی به چشم می‌خورد، توجه به این نکته ضروری است که در صورت کاهش ارزش یا حذف احتمالی دلار به عنوان ارز غالب، سرمایه‌های خارج شده از آن به سمت ارزهای ضعیف‌تر سرازیر نخواهند شد. بلکه تضعیف دلار می‌تواند به افزایش تقاضا و تمایل برای خرید دارایی‌های جایگزین مانند طلا و بیت کوین دامن بزند.
برای هزاران سال، طلا به عنوان یک دارایی فیزیکی ارزشمند و گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گرفته است. اما نسل جدید با گرایش فزاینده به دنیای دیجیتال، امروزه بیش از آنکه به خرید طلا علاقه‌مند باشد، به سمت دارایی‌های دیجیتالی نظیر بیت کوین متمایل شده است. بیت کوین قابلیت ذخیره‌سازی کاملاً دیجیتالی دارد و برای خرید آن نیازی به مراجعه به نهادهای سنتی بانکی یا دولتی نیست. به راحتی می‌توان از طریق صرافی‌های ارز دیجیتال اقدام به تهیه آن کرد.
محدودیت عرضه طلا و ماهیت ضد تورمی آن
اغلب کارشناسان، تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی برای خرید طلا تردیدی ندارند. با توجه به محدودیت منابع طلا در جهان و تقاضای همیشگی برای آن در صنایع و زمینه‌های گوناگون، می‌توان به سادگی نتیجه گرفت که قیمت طلا در بلندمدت تمایل به صعود دارد. حتی با کشف معادن جدید طلا، به دلیل زمان‌بر بودن فرآیند بهره‌برداری (که معمولاً ۵ تا ۱۰ سال طول می‌کشد)، عرضه به سرعت افزایش نمی‌یابد تا بازار را اشباع کند. بر اساس تحقیقات، تخمین زده می‌شود حدود ۵۰ هزار تن متریک طلا هنوز در دل زمین وجود دارد که فرآیند استخراج آن در حال پیگیری است.