USSD چیست؟ آشنایی با فناوری کدهای دستوری و کاربردهای آن

امروزه، کسب‌وکارها در تلاشند تا راه‌هایی نوین برای ارائه خدمات به مشتریان خود، به‌ویژه به‌صورت غیرحضوری، ایجاد کنند. فناوری USSD (Unstructured Supplementary Service Data) یکی از این ابزارهاست که به‌ویژه در میان مؤسسات مالی و بانک‌ها رواج یافته است. با استفاده از USSD، کاربران می‌توانند بدون نیاز به اینترنت و حتی بدون پرداخت هزینه، به خدمات موردنظر خود دسترسی داشته باشند. در این مقاله، به بررسی عمیق‌تر این فناوری و کاربردهای متنوع آن می‌پردازیم.

در ادامه، سرفصل‌های اصلی این مقاله را مرور خواهیم کرد:

• فناوری USSD چیست؟
• نحوه عملکرد کدهای دستوری USSD
• مهم‌ترین کاربردهای فناوری USSD
• جزئیات فنی فناوری USSD
• مزایای USSD
• معایب USSD
• تفاوت USSD، MMI و SS

USSD: مروری بر فناوری کدهای دستوری

USSD یک پروتکل جهانی برای ارتباطات سیار (GSM) است که برای تبادل اطلاعات متنی استفاده می‌شود. این فناوری، عملکردی مشابه سرویس پیام کوتاه (SMS) دارد، اما تفاوت‌هایی نیز با آن دارد. USSD از کدهای دستوری منحصربه‌فردی استفاده می‌کند که با کاراکتر * آغاز و با # پایان می‌یابند. به‌عنوان مثال، کد #780* یک کد دستوری USSD است.

طول این کدها معمولاً محدود به 182 کاراکتر است که معادل 16 بیت داده می‌شود. کاربران می‌توانند با استفاده از این کدها و از طریق منوهای تعاملی، به خدمات مختلفی دسترسی پیدا کنند. به‌عنوان مثال، مشترکین اپراتورهای تلفن همراه می‌توانند با استفاده از کدهای USSD، نسبت به خرید شارژ اعتباری یا پرداخت صورت‌حساب خود اقدام کنند.

عملکرد کدهای دستوری USSD: چگونه کار می‌کند؟

وقتی کاربر یک کد دستوری USSD را وارد می‌کند، این کد از طریق گیت‌وی USSD به شبکه ارسال می‌شود. شبکه، پاسخ مناسب (معمولاً یک منو) را به کاربر ارسال می‌کند و کاربر از طریق تعامل با این منو، می‌تواند خدمات موردنظر خود را دریافت کند.

نکته مهم این است که کدهای USSD روی دستگاه تلفن همراه اجرا نمی‌شوند، بلکه روی شبکه اجرا می‌شوند. این بدان معناست که برای استفاده از این خدمات، نیازی به نصب برنامه خاصی روی گوشی نیست. این ویژگی، USSD را به گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربرانی تبدیل می‌کند که گوشی هوشمند ندارند یا نمی‌خواهند برنامه‌های اضافی نصب کنند.

کاربردهای متنوع USSD: فراتر از شارژ تلفن همراه

فناوری USSD کاربردهای گسترده‌ای دارد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

بانکداری موبایلی

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای USSD، دسترسی به خدمات بانکی از طریق تلفن همراه است. این سرویس‌ها، برخلاف برنامه‌های موبایل بانک که نیاز به نصب و اینترنت دارند، بدون نیاز به اینترنت و با هر نوع گوشی در دسترس هستند.

پیکربندی شبکه تلفن همراه

USSD امکان پیکربندی آسان دستگاه تلفن همراه در شبکه را فراهم می‌کند.

به‌روزرسانی اطلاعات مشتریان

USSD می‌تواند با سیستم‌های مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) و برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) ادغام شود تا اطلاعات به‌روز مشتریان را دریافت کند. این امر، ارائه خدمات بهتر و افزایش دقت داده‌ها را ممکن می‌سازد.

نظرسنجی‌های بازاریابی

کدهای USSD، ابزاری ایده‌آل برای برگزاری نظرسنجی‌های بازاریابی هستند. کسب‌وکارها می‌توانند با ارسال کدهای دستوری، از مشتریان خود در مورد کیفیت محصولات و خدماتشان نظرسنجی کنند.

خدمات بازگشت به تماس (Callback)

شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات، مانند بیمه و خدمات مالی، می‌توانند از USSD برای جمع‌آوری اطلاعات مشتریان و ارائه درخواست‌های بازگشت به تماس استفاده کنند.

تأیید سفارش

کسب‌وکارهایی که خدمات سفارش غذا را ارائه می‌دهند، می‌توانند از USSD برای ایجاد ارتباط دوطرفه بین مشتریان و رستوران‌ها استفاده کنند. مشتریان می‌توانند سفارش خود را تأیید و حتی پس از دریافت غذا، نظر خود را ثبت کنند.

کوپن‌های تخفیف

خرده‌فروشان می‌توانند از USSD برای ارسال پیشنهادات ویژه و کوپن‌های تخفیف به مشتریان خود استفاده کنند.

پرداخت‌های USSD: ساده و سریع

یکی دیگر از کاربردهای مهم USSD، پرداخت هزینه کالاها و خدمات است. در این روش، کاربر با وارد کردن کد USSD، درخواست خرید یا دریافت خدمات را ثبت می‌کند. هزینه این تراکنش، یا به حساب تلفن همراه کاربر اضافه می‌شود یا از طریق یک سیستم پرداخت آنلاین شارژی، پرداخت می‌شود. پس از تأیید پرداخت، خدمات موردنظر ارائه یا کالای خریداری‌شده ارسال می‌شود. به‌عنوان مثال، پرداخت شارژ سیم‌کارت‌های اعتباری و یا انتقال شارژ از طریق کدهای USSD امکان‌پذیر است.

جزئیات فنی USSD: نگاهی دقیق‌تر

فناوری USSD تقریباً در تمام تلفن‌های همراه پشتیبانی می‌شود. این فناوری، بر خلاف سرویس پیام کوتاه (SMS)، قابلیت ذخیره داده‌ها را ندارد. USSD از معماری شبکه‌های GSM استفاده می‌کند. هنگامی که کاربر یک کد دستوری USSD را وارد می‌کند، ارتباط دوطرفه‌ای با یک برنامه USSD آغاز می‌شود. این برنامه می‌تواند یک مرکز سوئیچینگ موبایل یا یک پلتفرم نرم‌افزاری باشد.

مزایای USSD: چرا هنوز هم کاربردی است؟

با وجود قدیمی بودن، USSD همچنان مزایای قابل‌توجهی دارد که باعث شده است همچنان مورد استفاده قرار گیرد:

بدون هزینه: ارتباط رایگان

یکی از مهم‌ترین مزایای USSD، رایگان بودن آن است. استفاده از این فناوری، هیچ هزینه‌ای برای کاربر ندارد.

مصرف بهینه باتری

USSD برای انتقال داده‌ها نیازی به اینترنت ندارد و از کانال صوتی شبکه استفاده می‌کند. این امر باعث می‌شود که مصرف باتری در مقایسه با روش‌های دیگر ارتباطی، بسیار کمتر باشد.

در حوزه اینترنت اشیا (IoT)، که عمر باتری اهمیت زیادی دارد، USSD می‌تواند یک راه‌حل مؤثر برای افزایش عمر باتری دستگاه‌ها باشد، به‌ویژه زمانی که نیاز به ارسال و دریافت حجم زیادی از داده‌ها وجود دارد.

پوشش جهانی

USSD در هر نقطه‌ای از جهان که امکان استفاده از تلفن همراه وجود دارد، قابل‌دسترسی است. این پوشش جهانی، یکی دیگر از مزایای این فناوری است.

عدم نیاز به اینترنت

برخلاف بسیاری از سرویس‌های امروزی، USSD به اتصال اینترنت نیازی ندارد. این بدان معناست که کاربران می‌توانند از این سرویس در هر مکانی که آنتن‌دهی موبایل وجود دارد، استفاده کنند.

بدون نیاز به نصب برنامه

برخلاف بسیاری از برنامه‌ها که نیاز به نصب روی تلفن همراه دارند، USSD نیازی به نصب هیچ برنامه‌ای ندارد. این ویژگی، دسترسی به خدمات USSD را برای همه، حتی افرادی که گوشی هوشمند ندارند، آسان می‌کند.

معایب USSD: محدودیت‌ها و چالش‌ها

در کنار مزایای فراوان، USSD دارای معایبی نیز هست:

محدودیت حجم داده

بزرگ‌ترین محدودیت USSD، ظرفیت محدود انتقال داده است. حداکثر حجم داده قابل انتقال در USSD، 16 بایت (یا 182 کاراکتر) است. این محدودیت، استفاده از USSD را برای مواردی که نیاز به انتقال حجم زیادی از داده دارند، نامناسب می‌کند.

به‌عنوان مثال، نمی‌توان از USSD برای انتقال داده‌های صوتی، تصویری یا ویدئویی استفاده کرد، زیرا حجم این نوع داده‌ها بسیار بیشتر از 16 بایت است.

آینده نامعلوم

USSD بر پایه شبکه‌های GSM کار می‌کند. با پیشرفت فناوری و جایگزینی شبکه‌های 2G و 3G با 4G و 5G، استفاده از GSM در حال کاهش است. این موضوع، آینده USSD را با ابهام روبه‌رو کرده است.

کدهای USSD بانک‌ها

در زیر، کدهای دستوری USSD برخی از بانک‌ها آورده شده است:

• بانک آینده: #745*
• بانک انصار: #763*
• بانک پارسیان: #701*
• بانک حکمت: #765*
• بانک رفاه کارگران: #729*
• بانک سینا: #727*
• بانک شهر: #787*
• بانک صادرات: #719*
• بانک صنعت و معدن: #711*
• بانک کشاورزی: #730*
• بانک گردشگری: #764*
• بانک مسکن: #737* یا #713*
• بانک ملت (به پرداخت ملت): #712*
• بانک ملی: #717*
• موسسه کوثر: #744*
• بانک پاسارگاد: #720*

USSD، MMI و SS: تمایز بین کدها

هر کدی که کاربر در تلفن همراه وارد می‌کند و شامل کاراکترهای * یا # است، یک کد رابط انسان و ماشین (MMI) است. کدهای MMI در گروه‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند و عملکردهای متفاوتی دارند. انواع مختلف کدهای MMI شامل موارد زیر هستند:

کدهای SS یا Supplementary Service

با استفاده از این کدها، کاربر می‌تواند تماس‌های ورودی خود را به شماره دیگری منتقل کند. به‌عنوان مثال، کد *21*02122324356# <SEND> باعث می‌شود تماس‌های ورودی کاربر به شماره 02122324356 منتقل شوند.

کدهای USSD

کدهای USSD برای تعامل با کاربر طراحی شده‌اند و با * شروع و با # پایان می‌یابند. به‌عنوان مثال، #733* یک کد USSD است.

کدهای MMI اختصاصی

برخی از کدهای MMI توسط سازندگان گوشی‌ها برای فعال‌سازی منوهای خدمات یا بازنشانی تنظیمات دستگاه، تعریف شده‌اند. این کدها نیز شامل * و # هستند. از آن‌جایی که این کدها به شبکه ارسال نمی‌شوند، نیازی به فشردن کلید Send نیست و بلافاصله پس از وارد کردن آخرین کاراکتر، دستور اجرا می‌شود.

جمع‌بندی

در این مقاله، به بررسی فناوری USSD پرداختیم و ضمن تعریف آن، کاربردهای متنوع، مزایا و معایب آن را بررسی کردیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید بوده باشد. در پایان، اگر نظر یا پیشنهادی دارید، خوشحال می‌شویم از طریق راه‌های ارتباطی با ما در میان بگذارید.

منابع:

emnify.com/iot-glossary/ussd

techtarget.com/searchnetworking/definition/USSD